Grote ontslagrondes in de techbranche: wat gaat er mis?

ANALYSE – Mogelijk moeten 10.000 werknemers van Google binnenkort vrezen voor hun baan, meldde nieuwssite The Information afgelopen week op basis van ingewijden. Het bedrijf zou te snel zijn gegroeid. Bij Alphabet, het moederbedrijf van Google, werken inmiddels 187.000 mensen en is het personeelsbestand de afgelopen jaren hard gegroeid, schreef zakenblad Forbes maandag.

Een grote ontslagronde bij Google zou niet uniek zijn. In de gehele Amerikaanse techbranche broeit het. Bij Meta moeten er 11.000 mensen uit, bij Twitter – onder leiding van Elon Musk – 3.700 werknemers, en bij Amazon verdwijnen 10.000 banen.

Wereldwijd verloren dit jaar al zo’n 137.000 mensen bij 850 techbedrijven hun baan, blijkt uit informatie van datasite Layoffs.fyi.

In de tabel hieronder laten we je enkele van de vele opmerkelijke ontslagrondes zien die dit jaar bij Amerikaanse techbedrijven plaatsvinden. We zetten de ontslagrondes af tegen het aantal medewerkers dat de bedrijven in 2021, dus voor het jaar van de ontslagrondes, hadden. Voor Netflix nemen de ontslagrondes maar een hap van 1 procent uit het fte-bestand. Voor Snap (23 procent) en Twitter (49 procent) zijn de wonden dieper.

Een kleine kanttekening bij deze cijfers is wel dat ze niet meenemen dat techbedrijven tot voorkort nog flink aan het werven waren. Rekenen hiermee is lastig aangezien deze gegevens veelal niet compleet zijn voor alle bedrijven. Als voorbeeld: Meta had eind september van dit jaar bijvoorbeeld meer dan 87.000 werknemers. De ontslagronde komt dan uit op ongeveer 13 procent van het personeelsbestand, iets wat Zuckerberg bevestigt.

Toch is het ergens opmerkelijk. Techbedrijven hebben het tijdens de coronacrisis goed gedaan, omdat ze bestand bleken te zijn tegen de economische gevolgen van lockdowns. Bovendien is er nog altijd een sterke krapte op de arbeidsmarkt. Er zijn 10 miljoen onvervulde vacatures in de Verenigde Staten, tegenover 6 miljoen werklozen, meldde de US Chamber of Commerce - de Amerikaanse Kamer van Koophandel - eind oktober.

Waarom moeten er dan mensen uit bij uitgerekend de sector die profiteerde van de versnelde digitalisering tijdens de coronajaren?

Techbedrijven hebben te veel mensen aangenomen

Daar zijn meerdere verklaringen voor, maar de belangrijkste is dat techbedrijven de afgelopen jaren mogelijk te veel mensen hebben aangenomen. Hieronder zie je de banengroei bij de bedrijven Netflix, Twitter en Snap sinds 2016.

In 2016 had Netflix nog geen 5.000 medewerkers. Het afgelopen jaar waren dat er al meer dan 11.000. Snap groeide van nog geen 2.000 medewerkers in 2016 naar meer dan 5.600 werknemers in 2021.

De banengroei ging al helemaal door het dak bij Amazon, dat 10.000 medewerkers ontslaat. In onderstaande grafiek zie je dat er in 2016 nog zo'n 341.000 mensen bij het bedrijf werkten, terwijl dit in 2021 was gegroeid naar ruim 1,6 miljoen.

Techbedrijven mogen dan wel érg veel personeel hebben aangenomen, op zich is het feit dat ze hun personeelsbestand hebben uitgebreid niet vreemd. Het ging de laatste jaren goed met de economie en de uitgaven onder consumenten namen toe. Een bedrijf als Amazon profiteerde van de toegenomen vraag naar online bestellingen onder consumenten. Social media- en softwarebedrijven zoals Meta (tot voor kort: Facebook), Snap en Google profiteerden van het feit dat adverteerders in toenemende mate online zieltjes probeerden te winnen.

Investeerders zagen kansen om vele miljarden in techbedrijven te steken. In onderstaande grafiek zie je de toename van zogeheten durfinvesteringen in Amerikaanse techbedrijven sinds 2016. Zoals je kunt zien, verviervoudigden hun jaarlijkse investeringen sinds 2016.

Techbedrijven kampen met hogere rente

Bovendien was de rente de laatste jaren laag en deden aandelen van techbedrijven het goed op de beurs. Veel mensen besloten immers hun geld in de beurs te investeren omdat spaargeld amper rendement opleverde.

Aan aandelen van snel opkomende techbedrijven zoals Beyond Meat of Twitter mocht dan het risico van een hype kleven, je kon er als belegger wel snel rendement mee behalen. Door de lage rentes konden bedrijven bovendien goedkoper geld lenen en investeringen doen, wat de beurskoersen weer ten goede kwam.

Maar goed, de vette jaren lijken voorbij. In 2022 kregen we te maken met de oorlog in Oekraïne en de sterk gestegen energieprijzen. De coronacrisis mag in het Westen dan op een laag pitje staan, door de aanhoudende lockdowns in productieland China heeft het virus nog altijd een negatief effect op de economie.

Om de huidige hoge inflatie te beteugelen, verhogen centrale banken de rente. Dat doet techbedrijven pijn. Zij hebben vaak veel geld geleend en moeten meer rente over hun schulden betalen. Dit drukt hun winstverwachtingen.

Investeerders weten dit en verlagen de waarderingen van dit soort bedrijven, waardoor techbedrijven onder minder gunstige voorwaarden kapitaal op moeten halen. Het gevolg is dat zij minder geld ophalen.

Ook op de beurs doet de stijgende rente techbedrijven pijn. Techaandelen blijven relatief risicovol, wat voor beleggers een nadeel is. Met een hogere rente worden vastrentende beleggingen met meer zekerheid relatief interessanter.

Beleefde de Amerikaanse Nasdaq-index, waarin veel techbedrijven zijn opgenomen, in november vorig jaar nog een hoogtepunt met meer dan 16.000 punten, inmiddels staat deze op zo'n 11.000 punten, een verlies van ruim 30 procent.

In de Verenigde Staten zitten ze al enige tijd in een milde recessie - twee opeenvolgende kwartalen van krimp - en de Europese Commissie verwacht dat hetzelfde voor de meeste EU-landen zal gaan gelden tegen het einde van dit jaar. De arbeidsmarkt mag dan nog altijd krap zijn, slecht weer dreigt. Een tot de rand toe gevuld personeelsbestand is bepaald geen wondermiddel om een eventuele crisis door te komen, zullen de meeste bedrijven weten.

Ook ontslagen bij techbedrijven in Nederland

De vraag is of de ontslaghausse in de Amerikaanse techbranche ook over zal slaan naar Nederland. Recente ontslagen bij de Nederlandse softwarebedrijven Sendcloud en MessageBird zijn een eerste teken aan de wand, schreef het Financieele Dagblad afgelopen week. Sendcloud ontslaat 10 procent van zijn medewerkers, ruim veertig mensen, en bij MessageBird moeten er vijftig mensen - in het buitenland - weg.

Ook het totaal aan investeringen in Nederlandse techbedrijven neemt af. Afgelopen jaar haalden startups een recordbedrag van 5,3 miljard euro op bij geldschieters. Dit jaar zal het record niet verbroken worden. Na het derde kwartaal staat de teller op 2,1 miljard euro. Dat is nog niet eens het dubbele van wat MessageBird (662 miljoen euro) en Mollie (665 miljoen euro) afgelopen jaar ophaalden.

In het derde kwartaal werd er voor 480 miljoen euro aan groeikapitaal opgehaald door Nederlandse startups, tegenover zo'n 1,5 miljard euro in dezelfde periode in 2021, meldde startupanalist Golden Egg Check in oktober. In onderstaande grafiek zie je wat er per kwartaal is opgehaald door Nederlandse techbedrijven.

Ook in Nederland en de rest van Europa lijkt te gelden dat investeerders zuiniger zijn, wat de waardering van techbedrijven niet ten goede komt. De Zweedse fintechspeler Klarna haalde in juni groeigeld op tegen een 85 procent lagere waardering dan een jaar ervoor. Volgens het FD verlaagde investeerder Triplepoint Capital onlangs ook de waardering van de Nederlandse fietsenproducent VanMoof met 36 procent.

Toen e-scooterbedrijf Go Sharing vorige week bekendmaakte uit 32 Nederlandse steden weg te trekken, schreef een woordvoerder dit fiasco tegenover Business Insider dan ook deels toe aan de strategie van investeerders. Die hielden volgens de woordvoerder "hand op de knip" en zouden willen dat Go Sharing toewerkt naar winstgevendheid, in plaats van voorlopig verlies te lijden in een veelvoud aan steden.

Het is dus allerminst gezegd dat de ontslagrondes bij SendCloud en MessageBird incidenten zullen blijken binnen Nederland. Het ontslagrecht mag hier stukken minder soepel zijn dan in de VS, ook in Nederland geldt dat de sector de afgelopen jaren veel personeel heeft aangenomen.

Het aantal banen bij techstartups in Nederland nam sinds 2018 met gemiddeld 8 procent op jaarbasis toe, bleek in 2021 uit het meest recente Startup Employment Report van onder meer startuporganisatie Techleap.nl. Er zouden zo'n 130.000 mensen bij dit soort bedrijven werkzaam zijn.

LEES OOK: Adyen concurrent Stripe ontslaat 1 op de 7 mensen: het bedrijf was te optimistisch over groei